Biuro Informacji Kredytowej
BIK, czyli Biuro Informacji Kredytowej, to przedsiębiorstwo o specjalnych zadaniach, które zostało powołane do istnienia w roku 1991. Podmiotem, który stworzył Biuro Informacji Kredytowej był Związek Banków Polskich. Instytucja ta (BIK) od samego początku istnienia była bowiem ściśle powiązana z rodzimym sektorem bankowym.
Co prawda, aktualnie z Biurem Informacji Kredytowej współpracują już nie tylko banki, ale również na przykład instytucje typu SKOK lub też instytucje pożyczkowe, jednak pierwotnie najbardziej istotnym celem istnienia BIK-u była regulacja sposobu działania rodzimego sektora bankowego.
PRZEWODNIK PO BIK
Niemal w tym samym momencie, co BIK, do istnienia powołano również efemeryczny podmiot znany jako „Bankowy rejestr klientów czasowo niewywiązujących się z zobowiązań”.
Obecnie BIK jest podmiotem o ugruntowanej pozycji w branży bankowej oraz spełniającym szereg niezwykle istotnych zadań. Co ważne, BIK był tak naprawdę pierwszą tego rodzaju, całkowicie profesjonalną instytucją działającą w obrębie polskiego sektora bankowego. To właśnie Biuro Informacji Kredytowej wytyczyło szlak dla takich podmiotów, jak między innymi Krajowy Rejestr Dłużników czy też Biuro Informacji Gospodarczej.
Zgodnie uważa się, że powołanie do istnienia Biura Informacji Kredytowej stanowiło jeden z kluczowych czynników, które umożliwiły rozwój rodzimego sektora bankowego.
Zadania Biura Informacji Kredytowej
Jak już wspomniano, rola BIK-u od samego początku istnienia tej instytucji była ściśle powiązana z funkcjonowaniem rodzimego sektora bankowego. BIK został powołany do istnienia jako swoista, powszechna i łatwo dostępna baza danych, która ułatwi działanie banków oraz uczyni je mniej ryzykownym.
Co jednak stanowiło bezpośrednią, najważniejszą przyczynę utworzenia Biura Informacji Kredytowej? Wyobraźmy sobie, że przed utworzeniem BIK-u banki tak naprawdę nie dysponowały całkowicie pewnymi sposobami na przykład w zakresie weryfikacji kredytowej klienta starającego się o przyznanie pożyczki. Z jednej strony pociągało to za sobą znaczący wzrost biurokracji oraz ilości różnego rodzaju procedur formalnych: weryfikacja zdolności kredytowej potencjalnego pożyczkobiorcy polegała bowiem na konieczności dostarczenia przez niego rozmaitych dokumentów oraz podpisania rozlicznych zobowiązań oraz zapewnień.
Pomimo tego zachodziło jednak zjawisko znane w żargonie ekonomicznym jako „asymetria informacyjną”. Mówiąc inaczej, klient starający się o uzyskanie kredytu w banku mógł z dość dużą łatwością zataić informacje dotyczące między innymi swojej historii kredytowej lub też obecnie posiadanych zobowiązań kredytowej.
To z kolei wiązało się ze zwiększonym ryzykiem dla działalności instytucji bankowych. Brak możliwości pewnej weryfikacji potencjalnego klienta sprawiał, że bank mógł albo w nieskończoność piętrzyć kolejne wymagania formalne, tym samym znacząco utrudniając sobie działalność a klientowi dostęp do swoich usług, albo też działać w sposób bardziej ryzykowny, udzielając kredytów klientom bez dokładnych informacji pozwalających precyzyjnie ocenić ich wiarygodność oraz zdolność kredytową.
Odpowiedzią na te potrzeby ówczesnej polskiej branży bankowej było utworzenia Biura Informacji Kredytowej. Podmiot od samego początku zapewniał możliwość swobodnego przepływu ważnych informacji a jednocześnie umożliwiał dostęp do tych informacji przez zainteresowane tym podmioty. Jednak BIK niemal od początków swojego istnienia był również instytucją o profilu nakierowanym również na potrzeby klientów indywidualnych, a nie tylko banków.
To właśnie z tego powodu, Biuro Informacji Kredytowej od dawna umożliwia statystycznemu konsumentowi darmowy dostęp do wszelkiego rodzaju informacji kredytowych na jego temat. Obecnie oferta BIK-u jest oczywiście znacznie bogatsza i oprócz samego dostępu do podstawowych informacji na nasz temat zawiera również możliwość korzystania z wielu różnego rodzaju alertów, które w wielu sytuacjach okazują się rozwiązaniami naprawdę wysoce pożytecznymi.
Jak zmieniał się BIK?
Na przestrzeni lat rola oraz zakres zadań spełnianych przez Biuro Informacji Kredytowej ulegały dość daleko idącym zmianom. Projekt leżący u podstaw powołania do istnienia BIK-u od samego początku był wyjątkowo ambitny: przewidywał nie tylko stworzenie zwykłej, powszechnie dostępnej bazy danych, lecz także kreację podmiotu, który będzie w znaczący sposób wpływał na wiele różnych wymiarów życia gospodarczego.
Z czasem Biuro Informacji Kredytowej wprowadziło do swojej oferty między innymi usługę scoringu. Najkrócej mówiąc, jest to algorytm umożliwiający bankowi lub też innej instytucji dokonanie oceny ryzyka związanego z udzieleniem kredytu/pożyczki konkretnemu klientowi. System scoringu wdrożony przez Biuro Informacji Kredytowej od początku był bardzo dobrze oceniany przez specjalistów.
Wszystko przez to, że system ten uwzględniał nie tylko ocenę ilościową klienta, ale również ocenę jakościową. Przy szacowaniu ryzyko brane są bowiem pod uwagę takie czynniki, jak jakość kredytów zaciąganych w przeszłości przez danego konsumenta, aktywność kredytowa, wykorzystanie limitów kredytowych a także częstotliwość ubiegania się o kredyty.
Co ważne, aktualnie z BIK-iem współpracują już nie tylko banki, ale również instytucje pożyczkowe. Według informacji podawanych na oficjalnej stronie internetowej Biura Informacji Kredytowej, obecnie z BIK-iem współpracuje już ponad 90 procent obecnych na polskim rynku instytucji pożyczkowej. Momentem zwrotnym jeżeli chodzi o współpracę pozabankowych firm pożyczkowych z BIK-iem oraz podobnymi instytucjami było uchwalenie Ustawy o Kredycie Konsumenckim a następnie powołanie do istnienia PZIP, czyli Polski Związek Instytucji Pożyczkowych.
W ten sposób polskie prawo wytyczyło wyraźną granicę pomiędzy całkowicie legalnie działającymi Instytucjami Pożyczkowymi a tzw. parabankami. Bardzo szybko okazało się, że zdecydowana większość tych pierwszych, podobnie jak banki, również potrzebuje dostępu do wiarygodnej bazy danych w celu weryfikacji zdolności kredytowej potencjalnych klientów. Od tego czasu, z każdym kolejnym rokiem rośnie procent instytucji pożyczkowych współpracujących z Biurem Informacji Kredytowej.
Oferta BIK dla klienta indywidualnego
Ważnym elementem działalności obecnego Biura Informacji Kredytowej jest szereg opcji dedykowanych nie dla banków lub instytucji finansowych, lecz przeznaczonych dla klienta indywidualnego. Każdy konsument ma więc prawo do pobrania ze strony BIK tak zwanej informacji ustawowej, czyli raportu zawierającego podstawowe informacje na temat swojej historii kredytowej a także obecnie posiadanych zobowiązań kredytowych (kredyty bankowe, karty kredytowe, limity odnawialne, pożyczka bez sprawdzania w krd i bik w instytucjach pożyczkowych).
Oprócz tego, BIK oferuje jednak również dodatkowy płatny system alertów bezpieczeństwa. Jeden z tych alertów zapewnia więc na przykład ochronę przed wyłudzeniem tożsamości. System BIK wysyła nam informację poprzez e-mail i/lub SMS za każdym razem, gdy Biuro Informacji Kredytowej otrzyma zapytanie o nasze dane. W ten sposób możemy więc dość skutecznie chronić się przed ryzykiem zaciągnięcia kredytu lub pożyczki na nasze imię i nazwisko.
Inny z Alertów BIK będzie zaś na bieżąco informował nas o istniejących opóźnieniach w spłacie danego kredytu lub pożyczki. Jest to rozwiązanie, które może okazać się szczególnie pożyteczne dla tych klientów, którzy równocześnie wiele różnych zobowiązań w kilku różnych instytucjach, co siłą rzeczy często prowadzi do poślizgu w spłacie.
Sam pakiet Alertów BIK będzie nas kosztował 24 zł w skali roku. Natomiast pełny pakiet usług dla klienta indywidualnego dostępnych w ofercie Biura Informacji Kredytowej to już koszt 99 zł w skali roku. Co dokładnie wchodzi w skład takiego pakietu? Oprócz możliwości korzystania z Alertów BIK, klient otrzymuje również możliwość pobrania 12 Raportów BIK w ciągu roku a także możliwości ciągłego korzystania z Wskaźnika BIK. Wskaźnik BIK to, mówiąc najkrócej, ciągły dostęp do tego, w jaki sposób nasza osoba jest postrzegana przez banki lub firmy pożyczkowe. Innymi słowy, wskaźnik ten przez 24 godziny na dobę obrazuje ocenę naszej rzetelności finansowej.
Klient decydujący się na wykupienie pełnego pakietu otrzymuje również możliwość dokonania tzw. zastrzeżenia kredytowego. Oznacza to, że dzięki jednemu kliknięciu wszystkie instytucje współpracujące z Biurem Informacji Kredytowej otrzymują informację, że nie jesteśmy zainteresowani kredytem lub też pożyczką. Stanowi to bardziej rozszerzoną wersję alertu BiK informującego nas o zapytaniach o nasze dane: w tym przypadku kooperującego z BIK instytucje nie będą jednak składać tego rodzaju zapytań, ponieważ zostaną z góry poinformowane, że jako konsument nie jesteśmy zainteresowani żadną formą produktów kredytowych.