RESTRUKTURYZACJA KREDYTU – CO TO JEST?
Restrukturyzacja zadłużenia czy też restrukturyzacja kredytu to termin, którego desygnatami jest kilka różniących się od siebie procedur. Co do zasady jednak, celem restrukturyzacja zadłużenia jest dostosowania warunków spłaty zobowiązania do naszych możliwości oraz potrzeb, które uległy zmianie od momentu zaciągnięcia kredytu.
JAK PORADZIĆ SOBIE Z ZADŁUŻENIEM?
Co ważne, mowa tutaj zarówno o zmianie sytuacji na lepsze (znalezienie lepszej pracy, wyższe dochody, pojawienie się dodatkowych aktywów), jak też zmianie na gorsze (utrata zatrudnienia, wzrost wydatków, niższe dochody).
W zależności od tego, jak przedstawia się sytuacja konkretnego kredytobiorcy, wskazane będzie skorzystanie z odmiennych narzędzi wchodzących stanowiących elementy restrukturyzacji zadłużenia.
Istotną kwestię stanowi także rozróżnienie pomiędzy restrukturyzacja zwykłego kredytu konsumenckiego lub kilku tego rodzaju kredytów a restrukturyzacja kredytu hipotecznego. W tym drugim przypadku, procedura będzie wyglądać inaczej, a pożyczkobiorca przed podjęciem decyzji o Restrukturyzacji zadłużenia będzie musiał wziąć pod uwagę większą liczbę czynników.
Na czym polega restrukturyzacja zadłużenia?
Jak już wspomniano, pod nazwą restrukturyzacji kredytu de facto kryje się kilka różnych procedur, które mają za cel dostosowanie warunków kredytu do zmienionych możliwości kredytobiorcy. Do procedur tych zaliczają się przede wszystkim:
1. Przedłużenie czasu spłaty zobowiązania
2. Wakacje kredytowe
3. Konsolidacja aktywnych zobowiązań w jeden kredyt
4. Przewalutowanie kredytu
5. Zmiana rat stałych na raty rosnące
Każda z powyższych procedur ma oczywiście swoje wady oraz zalety. W przypadku konsolidacji kredytu najczęściej trzeba się liczyć z relatywnie niewielkimi oszczędnościami.
Kredyt konsolidacyjny co prawda przeważnie oznacza wydłużenie okresu spłaty (np. 5 kredytów na 96 miesięcy konsument konsoliduje w jeden kredyt z okresem spłaty wynoszącym 120 miesięcy), jednak do kwoty zaciągniętego kredytu bank doliczy nam prowizję.
Co więcej, samo uzyskanie konsolidacji w większej części przypadków wiąże się z koniecznością wykazania wyższej zdolności kredytowej, niż ta, jaką kredytobiorca posiadał w momencie zaciągania już istniejących zobowiązań. Tymczasem należy pamiętać, że na restrukturyzację klient decyduje się zazwyczaj z powodu pogorszenia swojej sytuacji finansowej.
Również przedłużenie okresu spłaty często wiąże się jedynie z pozorną oszczędnością: za samo skorzystanie z opcji przedłużenie posiadanego kredytu/kredytów będziemy musieli uiścić przewidzianą przez bank prowizję.
Wakacje kredytowe
Stosunkowo najkorzystniejszą z wymienionych opcji wydają się tzw. wakacje kredytowe, czyli czasowe całkowite zawieszenie spłaty zobowiązania lub zawieszenie spłaty części kapitałowej. Tutaj również należy jednak uczynić dwa istotne zastrzeżenia:
1. Bank może zażądać prowizji za skorzystanie z wakacji kredytowych
2. Kwota, która zostanie poddana zawieszeniu spłaty, zostanie doliczona do pozostałych rat kredytu, co może znacząco wpłynąć na ich wysokość.
W praktyce najczęściej okazuje się więc, iż wakacje kredytowe stanowią opcję korzystną jedynie pod warunkiem, iż są darmowe a okres ich trwania wynosi co najmniej 12 miesięcy, czyli wystarczająco dużo, aby kredytobiorca mógł np. poszukać nowej pracy lub znaleźć dodatkowe źródło dochodu.
Inną metodę restrukturyzacji może stanowić po prostu znalezienie kredytu na bardziej atrakcyjnych warunkach w innym banku oraz spłata zobowiązania już istniejącego.
Ta opcja okaże się korzystna jednak przede wszystkim wtedy, gdy obecnie posiadane zobowiązania cechuje się skrajnie niekorzystnymi warunkami w porównaniu do innych ofert dostępnych na rynku.
Restrukturyzacja kredytu hipotecznego
Nieco inną kwestią stanowi możliwość dokonania restrukturyzacji kredytu hipotecznego.
W tym wypadku nowe warunki kredytu najczęściej są ustalane w toku indywidualnych negocjacji kredytobiorcy z bankiem, co przynajmniej w teorii oznacza możliwość połączenia więcej niż jednej spośród czynników wchodzących w skład szeroko pojętej restrukturyzacji zadłużenia (np. jednoczesne wynegocjowanie z bankiem wydłużenia okresu spłaty, wakacji kredytowych oraz zmianę systemu rat).
Należy przy tym pamiętać, że w trakcie rozpatrywania wniosku o restrukturyzację kredytu hipotecznego bank podda naszą zdolność kredytową bardzo dokładnej analizie.
Pod uwagę będą brane najpewniej niemal wszystkie potencjalne czynniki wchodzące w skład scoringu kredytowego, a więc nie tylko osiągane przez nas dochody oraz średnie miesięczne wydatki, ale także chociażby nasze wykształcenie lub też perspektywy dla sektora, w którym pracujemy.
Jeśli więc np. pracujemy w branży, której sytuacja wyraźnie pogorszyła się w porównaniu do momentu, w którym zaciągnęliśmy kredyt, należy liczyć się z tym, że uzyskanie restrukturyzacji może być trudne.
W przypadku kredytów hipotecznych, które niejako z zasady zakładają bardzo długi okres spłaty, niektóre banki przywiązują wręcz większą wagę właśnie do takich czynników, jak specyfika branży, posiadane przez nas wykształcenie czy możliwość ewentualnego przekwalifikowania się, niż do wysokości osiąganych dochodów lub też formy prawnej zatrudnienia.
Podstawy prawne
Kwestia podstaw prawnych do restrukturyzacji kredytu jest regulowana przez artykuł 75c. Ustawy o prawie bankowym z 29 sierpnia 1997 roku:
Bank powinien, na wniosek kredytobiorcy, umożliwić restrukturyzację zadłużenia poprzez zmianę określonych w umowie warunków lub terminów spłaty kredytu, jeżeli jest uzasadniona dokonaną przez bank oceną sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy.
Warto dodać, że przepisy dotyczące restrukturyzacji kredytu nieco zmieniły się w roku 2016. Od tego czasu bank odrzucając wniosek o restrukturyzację zadłużenia musi w formie pisemnej podać szczegółowe uzasadnienie odmownej decyzji.
Nowe przepisy wprowadziły jeszcze jedną istotną modyfikację, a mianowicie w przypadku zamiaru wypowiedzenia przez bank umowy kredytowej instytucja jest zobowiązana poinformować pożyczkobiorcę nie tylko o terminie 14 dni roboczych na spłatę zobowiązania ale jednocześnie o terminie 14 dni na złożenie wniosku o restrukturyzację zadłużenia.
Jednocześnie zgodnie z Ustępem 4 art. 75c Prawa bankowego warunki restrukturyzacji zobowiązania nie mogą zostać narzucone kredytobiorcy przez bank, lecz powinny stanowić rezultat negocjacji pomiędzy bankiem a kredytobiorcą.
Przepisy nie precyzują jednak ani maksymalnego okresu trwania takich negocjacji, ani też przesłanek, na podstawie których bank może zerwać negocjacje.
Restrukturyzacja pożyczki pozabankowej
Całkowicie odrębną kwestię stanowi natomiast restrukturyzacja pożyczek udzielanych przez instytucje pożyczkowe. Przede wszystkim, zgodnie z polskimi przepisami instytucje pożyczkowe nie mogą udzielać typowych kredytów restrukturyzacyjnych.
Oznacza to, że „pożyczka restrukturyzacyjna” w firmie pożyczkowej będzie odznaczać się odmiennym mechanizmem działania, niż ma to miejsce w przypadku jej bankowego pierwowzoru.
Firma pożyczkowa de facto nie dokona konsolidacji naszych zobowiązań, lecz przeleje na nasze konto kwotę, którą będziemy mogli przeznaczyć na zaspokojenie istniejących zobowiązań.
Czy to się opłaca? Pożyczka na raty na restrukturyzację wiąże się dla instytucji pożyczkowej ze sporym ryzykiem, co najczęściej będzie oznaczać znacznie wyższe koszty, niż w przypadku standardowej oferty firm pożyczkowych.
Również wymagania odnośnie zdolności kredytowej a także przebieg procesu weryfikacji zdolności kredytowej w przypadku pożyczek na restrukturyzację będą znacząco różnić się od tych samych procesów w odniesieniu do zwykłych chwilówek.
Możliwe więc, że instytucja pożyczkowa zażąda od nas np. zabezpieczenia pożyczki nieruchomością lub też przystąpienia do pożyczki osoby drugiej osoby.